Dlaczego okulary fotochromowe latem są jaśniejsze?

Jest słoneczny, upalny dzień. Zakładasz rano swoje okulary fotochromowe i myślisz sobie „OK, wyjdę na zewnątrz, moje okulary zrobią się ciemne i już nie będzie mnie razić słońce” Tymczasem na zewnątrz temperatura sięga blisko  30 stopni. Wychodzisz raźnym krokiem i Twoje okulary zabarwiają się. Ale jakby brakował im Twojej energii, zaciemniają się nie całkiem, trochę niemrawo, są jaśniejsze niż zwykle. Zastanawiasz się, o co chodzi, przecież niebo jest bezchmurne, słońce świeci bezlitośnie.

Dlaczego tak się dzieje?

Za zmianę zabarwienia odpowiadają pigmenty fotochromowe, których miliardy znajdują się w szkłach. W stanie spoczynku są ułożone w taki sposób, że nie zatrzymują światła. Aby się zabarwić, muszą być wzbudzone przez promieniowanie UV. Cząsteczki pigmentu zmieniają kształt, ograniczają przenikanie światła, co widzimy jako zmianę kolor szkieł na brązowy, szary czy szaro-zielony.

Za odbarwianie okularów fotochromowych odpowiada energia cieplna. Pigmenty fotochromowe potrzebują jej, aby cząsteczki wróciły do kształtu, który nie zatrzymuje światła. Procesowi temu musi również towarzyszyć ustąpienie promieniowania UV. Czyli, kiedy wchodzisz do pomieszczenia, które przez większość roku jest cieplejsze niż na zewnątrz, nie ma promieniowania UV, Twoje okulary fotochromowe w ciągu kilku minut stają się bezbarwne.

Szkła fotochromowe działają optymalnie w temperaturze od 0 do 23 stopni. Kiedy słupek rtęci szybuje wyżej, jak właśnie w opisany dzień, Twoje inteligentne soczewki okularowe są poddawane dwóm przeciwstawnym siłom. Energia cieplna kumulowana na rozgrzanych szkłach okularowych jest tak duża, że reakcja fotochromowa jest osłabiona. Po ustaniu upałów szkła fotochromowe znów będą zabarwiać się do maksimum intensywności koloru.

Warto też pamiętać o tym, że na stopień zabarwienia szkieł fotochromowych ma wpływ to, gdzie ich używamy. Na otwartej, trawiastej przestrzeni jest znacznie mniej promieniowania UV niż w mieście pomiędzy budynkami, czy nad wodą. Rośliny pochłaniają promieniowanie UV, zaś jasne i gładkie powierzchnie odbijają je. W górach promieniowanie UV jest bardziej intensywne niż na nizinach, gdzie atmosfera zatrzymuje część promieniowania UV.